05 An Aimsir
(25/04/2025)
An ghaoth (Wind)
-
Tá sé gaofar = Windy
-
Tá an duine sin ag rith ar nós na gaoithe (like fork lightning)
-
Breathnaigh céard a shéid an ghaoth isteach! (Negative reaction when somebody you don’t like enters the room)
-
Seanfhocal:
‘Ní hé lá na gaoithe lá na scolb’ = The last minute is not the time to do something -
Fórsa-gála = Gale-force wind
-
Spéirling = Hurricane
-
Leoithne = breeze
An ceo (Fog, mist)
- Lá ceomhar atá ann inniu
An bháisteach (Rain)
- Tá sé ag cuir báistí (tuiseal ginideach de bháisteach)
- Scáth báistí = umbrella
- Ag stealladh báistí = torrential rain
- Tá mé fliuch báite = soaking wet
- Na clocha sneachta = Hailstones
- Sioc = Frost
- Aimsir sheaca = frosty weather (‘seaca’, sin an tuiseal ginideach de ‘sioc’)
- Oighear = ice
- Sciorr mé ar leac oighir ar maidin = I slipped/skidded on ice this morning
- Tuilte = floods
- Tais = damp (teach tais)
An sneachta (Snow)
- Tá sé ag cuir sneachta (snowing)
- Tá mé préachta leis an bhfuacht = I’m perished with the cold
- Bhí brat bán sneachta ar an talamh = There was a blanket of snow on the ground
An ghrian (Sun)
- solas na gréine = sunshine
- Tá an ghrian ag soilsiú = The sun is shining
- Tá an ghrian ag scoilteadh na gcloch = The sun is splitting the stones
- Tintreach agus toirneach = Lightning and thunder
- ‘Lasrach’ = focal eile le haghaidh ‘tintreach’ — ar luas lasrach = ar nós na gaoithe
- Tonn teasa = heatwave
- Triomach = drought (triomaithe = dried)
Stoirm (Storm)
- Aimsir stoirmiúil = stormy weather
- ‘Cothú na doininne, soineann na hoíche’ = The calm comes before the storm
- Súnámaí = tsunami
- Sciorradh talún = landslide (sciorradh = skid)
- Crith talún = earthquake (crith = shake)
- Meirbh = close, humid
- Droch aimsir / Aimsir mhaith
(Tá an focal ‘aimsir’ baininscneach)
Teocht & Related Words
- Teocht = temperature
- Céim = degree
- Teas = heat
- Te = hot/warm
- Fuacht = cold (noun)
- Fuar = cold (adj)
- Slaghdán = cold/flu (Tá slaghdán orm)