Skip to main content

05 An Aimsir

(25/04/2025)

An ghaoth (Wind)

  • Tá sé gaofar = Windy

  • Tá an duine sin ag rith ar nós na gaoithe (like fork lightning)

  • Breathnaigh céard a shéid an ghaoth isteach! (Negative reaction when somebody you don’t like enters the room)

  • Seanfhocal:
    ‘Ní hé lá na gaoithe lá na scolb’ = The last minute is not the time to do something

  • Fórsa-gála = Gale-force wind

  • Spéirling = Hurricane

  • Leoithne = breeze


An ceo (Fog, mist)

  • Lá ceomhar atá ann inniu

An bháisteach (Rain)

  • Tá sé ag cuir báistí (tuiseal ginideach de bháisteach)
  • Scáth báistí = umbrella
  • Ag stealladh báistí = torrential rain
  • Tá mé fliuch báite = soaking wet
  • Na clocha sneachta = Hailstones
  • Sioc = Frost
  • Aimsir sheaca = frosty weather (‘seaca’, sin an tuiseal ginideach de ‘sioc’)
  • Oighear = ice
  • Sciorr mé ar leac oighir ar maidin = I slipped/skidded on ice this morning
  • Tuilte = floods
  • Tais = damp (teach tais)

An sneachta (Snow)

  • Tá sé ag cuir sneachta (snowing)
  • Tá mé préachta leis an bhfuacht = I’m perished with the cold
  • Bhí brat bán sneachta ar an talamh = There was a blanket of snow on the ground

An ghrian (Sun)

  • solas na gréine = sunshine
  • Tá an ghrian ag soilsiú = The sun is shining
  • Tá an ghrian ag scoilteadh na gcloch = The sun is splitting the stones
  • Tintreach agus toirneach = Lightning and thunder
  • ‘Lasrach’ = focal eile le haghaidh ‘tintreach’ — ar luas lasrach = ar nós na gaoithe
  • Tonn teasa = heatwave
  • Triomach = drought (triomaithe = dried)

Stoirm (Storm)

  • Aimsir stoirmiúil = stormy weather
  • ‘Cothú na doininne, soineann na hoíche’ = The calm comes before the storm
  • Súnámaí = tsunami
  • Sciorradh talún = landslide (sciorradh = skid)
  • Crith talún = earthquake (crith = shake)
  • Meirbh = close, humid
  • Droch aimsir / Aimsir mhaith
    (Tá an focal ‘aimsir’ baininscneach)

  • Teocht = temperature
  • Céim = degree
  • Teas = heat
  • Te = hot/warm
  • Fuacht = cold (noun)
  • Fuar = cold (adj)
  • Slaghdán = cold/flu (Tá slaghdán orm)