04 Na hUimhreacha
(17/04/2025)
Tá 4 chineál uimhreacha sa Ghaeilge:
- Maoluimhreacha
- Bunuimhreacha
- Uimhreacha pearsanta
- Orduimhreacha
Maoluimhreacha
Seo mar a bhíonn na huimhreacha nuair nach mbíonn ainmfhocail ina ndiaidh:
| Uimhir | Gaeilge |
|---|---|
| 0 | Náid / Neamhní |
| 1 | a haon |
| 2 | a dó |
| 3 | a trí |
| 4 | a ceathrair |
| 5 | a cúig |
| 6 | a sé |
| 7 | a seacht |
| 8 | a hocht |
| 9 | a naoi |
| 10 | a deich |
| 11 | a haon déag |
| 12 | a dó dhéag |
| 13 | a trí déag |
| 14 | a ceathair déag |
| 15 | a cúig déag |
| 16 | a sé déag |
| 17 | a seacht déag |
| 18 | a hocht déag |
| 19 | a naoi déag |
| 20 | fiche |
| 21 | fiche a haon |
| 22 | fiche a dó |
| 33 | tríocha a trí |
| 44 | daichead a ceathair |
| 55 | caoga a cúig |
| 66 | seasca a sé |
| 77 | seachtó a seacht |
| 88 | ochtó a hocht |
| 99 | nócha a naoi |
| 100 | céad (cead = permission!) |
Bunuimhreacha
-
(Aon) rud amháin
-
Dhá chathaoir (‘two chair’)
-
Trí chathair (‘three city’)
-
Ceithre fhéileacán (‘four butterfly’)
-
Cúig theach
-
Sé bhosca
-
Seacht mbriosca
-
Ocht n-ionad
-
Naoi gcarr
-
Deich bpictiúr
-
Aon pheann déag
-
Dhá scoil déag
-
Trí mhallacht déag (‘thirteen curse’)
-
Ceithre bhus déag
-
Cúig chóipleabhar déag
-
Sé fhiacal déag
-
Seacht bpiseog déag (‘seventeen superstition’)
-
Ocht n-ospidéal déag
-
Naoi dtiománaí déag
-
Fiche traein
Uimhreacha Pearsanta
- Duine amháin
- Beirt
- Triúr
- Ceathrar
- Cúigear
- Seisear
- Seachtar
- Ochtar
- Naonúr
- Deichniúr
Ón uimhir 11 ar aghaidh, úsáidtear an córas céanna le daoine a chuntas is a n-úsáidtear le rudaí a chomhaireamh.
(From number 11 onwards, the same system is used to count people as to count things)
- Aon bhainisteoir déag
- Dhá chigire dhéag (twelve inspector)
(séimhítear an ‘déag’ a thagann tar éis ainmfhocal a chríochnaíonn le guta – One lenites the ‘déag’ which comes after a noun ending with a vowel) - Trí dhuine dhéag
- Ceithre pholaiteoir déag
- Cúig pháiste dhéag
- Sé mhúinteoir déag
- Seacht n-oibrí dhéag (worker)
- Ocht bpríomhoide dhéag
- Naoi gcomrádaí dhéag (comrade)
- Fiche feighlí leanaí (baby sitter)
Na hOrduimhreacha
Roimh ghutaí:
- An chéad alt
- An dara háit
- An tríú hordú
- An ceathrú halt
- An cúigiú hagallamh
- An séú háit
- An seachtú hÉireannach
- An t-ochtú huair (time)
- An naoú hamhrán
- An deichiú hamhránaí (singer)
Roimh chonsain:
- An chéad bhliain
- An dara bliain
- An tríú bliain
- An ceathrú fear
- An cúigiú bliain
- An séú cúrsa
- An seachtú coláiste
- An t-ochtú mí
- An naoú bliain
- An deichiú file (poet)
Roimh d, s agus t
(ní thagann athruithe (changes) ar bith ar na hainmfhocail):
- An chéad duine
- An dara teach
- An tríú seans
- An ceathrú seomra
- An cúigiú deoch
- An séú taoiseach
- An seachtú tiontú (turn)
- An t-ochtú seachtain
- An naoú teach
- An deichiú teachta (messenger, envoy, representative)