Skip to main content

An Chopail (2)

2025-10-03 Bríd Ní Fhearghaile

An tseachtain seo caite …​

An chopail san aimsir láithreach

  • Dearfach: Is
  • Diúltach: Ní
  • Ceisteach: An
  • Ceisteach diúltach: Nach

An tseachtain seo …​

Gur agus gurb – an fhoirm spleách​

An difríocht idir:

  • Is sabaitéir mise.
  • Ach, ceapaim gur sabaitéir í Bríd. (I think that …)

Úsáidtear gur roimh:

  • Consain: Ceapaim gur múinteoir maith é. / Ceapaim gur deas an fear é.
  • Ainmfhocal dar tús guta: Deir sí gur Astrálach é.
  • Réamhfhocail: Ceapaim gur ag an oifig a bhíonn sé.
  • Forainmneacha réamhfhoclacha: Measaim gur aicise a bheidh an bua.

Cleachtadh (gur)​

  • I think that’s a good plan.
    → Ceapaim gur plean maith é sin.

  • He says that they are Irish.
    → Deir sé gur Éireannaigh iad.

  • Her mother thinks she is a lazy person.
    → Ceapann a máthair gur duine leisciúil í.

  • I think it belongs to Seán.
    → Ceapaim gur le Seán é.

  • I didn’t know that you (pl.) are singers.
    → Ní raibh a fhios agam gur amhránaithe sibh (se).

Gurb​

Úsáidtear gurb roimh:

  • Aidiachtaí dar tús guta: Ceapaim gurb álainn an bhean í.
  • Forainmneacha (é, í, iad, eisean, ise, iadsan): Deir sí gurb é an duine is fearr sa rang é.
  • Dobhriathra dar tús guta: Deirtear gurb annamh a thagann sé.

Cleachtadh (gurb)​

  • I think that he is the worst footballer.
    → Ceapaim gurb é/eisean an peileadóir is measa.

  • I hear that she is an artistic girl.
    → Cloisim gurb ealaíonta an cailín í.

  • I think that it’s she who made the mistake.
    → Ceapaim gurb í/ise a rinne an botún.

An chopail san aimsir chaite agus sa mhodh coinníollach​

  • Séimhítear túschonsain tar éis na foirmeacha éagsúla seo.

Cuir na habairtí seo san aimsir chaite:

  • Is duine aclaí é. → Ba dhuine aclaí é.
  • An máthair mhaith í? → Ar mháthair mhaith í?
  • Ní cúntóir é Liam. → Níor chúntóir é Liam.
  • Nach mac léinn anseo é? → Nár mhac léinn anseo é?
  • Chuala mé gur drochdhuine é. → Chuala mé gur dhrochdhuine é.

Focail dar tús gutaí agus f + guta​

  • B’iontach an scannán é.
  • Níorbh aithair rómhaith é.
  • Arbh eisean an duine ab óige?
  • Nárbh ise an duine a rinne an obair?
  • Mheas mé i gcónaí gurbh eolaí é.
  • Níorbh fhéidir leo teacht.
  • Arbh fhearr leat pionta?

Eisceacht​

Úsáidtear ba seachas b’ roimh ghutaí sna cásanna seo:

  • Forainmneacha pearsanta: Ba í Síle an duine ab óige.
  • Réamhfhocail: Ba as an gCabhán é.
  • Forainmneacha réamhfhoclacha: Ba ortsa a bhí an t-ádh.
  • Dobhriathra: Ba inné a chonaic mé í.

Cleachtadh – aimsir chaite​

  • Chuala mé gurb í Síle atá ceaptha mar bhainisteoir.
    → Chuala mé gurbh í Síle a bhí ceaptha mar bhainisteoir.

  • Dúirt Dónal gur fear cairdiúil é an príomhoide.
    → Dúirt