Skip to main content

An Chopail (1)

2025-09-26 Bríd Ní Fhearghaile – 26/09/2025

Cad atá ann?​

  • The copula – as Béarla.
  • Cosúil leis an mbriathar ‘to be’ in English.
  • Nuair a fheiceann tú ‘is’ seachas ‘tá’, is é an chopail atá ann.
  • Déanann sé nasc idir dhá ainmfhocal.
    • Ainmfhocal = ainmfhocal eile

Samplaí ón rang​

  • I am a gold miner. → Is mianadóir óir mé.
  • I am not a saboteur. → Ní sabaitéir / drochdhuine mé.
  • Are you a saboteur? → An sabaitéir / drochdhuine tú?

Pointe tábhachtach …​

Úsáidtear é, í, iad in áit sé, sí, siad leis an gcopail.

  • Is múinteoir mé / mise.
  • Is múinteoir tú / tusa.
  • Is múinteoir é / eisean.
  • Is múinteoir í / ise.
  • Is múinteoirí sinn / muid.
  • Is múinteoirí sibh.
  • Is múinteoirí iad / iadsan.

Conas ceist a chumadh agus a fhreagairt …​

Ceist: An í Nuala an múinteoir?
Freagra: Is í. / Ní hí.

Ceist: Nach iad sin na fir a tháinig ar maidin?
Freagra: Is iad. / Ní hiad.

Ceist: An meicneoir é Tomás?
Freagra: Is ea (sea). / Ní hea.

Ceist: Nach deas an lá é?
Freagra: Is deas. / Ní deas.

Cleachtadh​

Cad é seo?

  • Is teach é.
  • Cén saghas teach é? → (Bungaló / teach dhá stór / teachín)
  • Is teach dhá stór é.

Cad é seo?

  • Is madra / gadhar é.
  • Cén saghas madra é? → Is madra mór láidir é. / Is aimseadóir buí é.

An tíogar é seo?

  • Ní hea, is leon é.

Nach é seo an Túr Eiffel?

  • Ní hé, is í sin Dealbh na Saoirse.

An leabharlann í seo?

  • Is ea (sea), is leabharlann í.

Nathanna coitianta leis an gcopail​

  • It’s mine. → Is liomsa é / í.
  • It is a major problem. → Is fadhb mhór é.
  • It’s such a pity. → Is mór an trua é.
  • It’s worth it. → Is fiú é.
  • I prefer… → Is fearr liom …

⚠️ Pointe rí-thábhachtach!!!
Ná habair:

  • ❌ Tá sí múinteoir
  • ❌ Tá sé fadhb

Abair:

  • ✅ Tá sí ina múinteoir / Múinteoir atá inti
  • ✅ Tá sé ina shabaitéir / Sabaitéir atá ann

Achoimre​

  • Is féidir leat ‘tá’ a úsáid nuair atá neamhbhuaine i gceist.
    • m.sh. do shlí bheatha, mothúcháin, srl.
  • Úsáidtear an struchtúr ‘tá’ níos mó i gCúige Uladh.

Cleachtadh – Cuir Gaeilge orthu seo​

  • Is Deirdre the oldest girl in the family?
    → An í Deirdre an cailín is sine sa chlann?

  • Isn’t Siobhán a doctor?
    → Nach dochtúir í Siobhán?

  • Is Daniel O’Donnell a good singer?
    → An amhránaí maith é Daniel O’Donnell?

  • Are you a suspicious person?
    → An duine amhrasach tú?

  • We are not a good team.
    → Ní foireann mhaith sinn.

  • They are Gaelic footballers.
    → Is peileadóirí Gaelacha iad.

  • She is the secretary.
    → Is í an rúnaí í.

  • Are these yours?
    → An leatsa iad seo?

  • Is that your sister who was disappointed with you?
    → An í sin do dheirfiúr a bhí díomách leat?

  • Aren’t you Máire’s daughter?
    → Nach tusa iníon Mháire?

  • Is Ros na Rún your favourite television programme?
    → An é Ros na Rún an clár teilifíse is fearr leat?

Plé​

  • Cé hé/hí an t-amhránaí is fearr libh?
    • Is é/í an t-amhránaí is fearr liom ná …
  • Cé hiad an banna ceoil is fearr libh?
    • Is iad an banna ceoil …
  • Cén scannán nó sraith teilifíse is fearr libh?
    • Is é an scannán is fearr liom ná …
  • An fearr libh tae nó caifé?
    • Is fearr liomsa …